DFD - Sơ đồ luồng dữ liệu là gì? Ý nghĩa và các bước xây dựng

Nội dung

Trong các hoạt động kinh doanh thì vai trò của sơ đồ luồng dữ liệu DFD rất quan trọng. Tuy nhiên, công cụ này khó tiếp cận với người không quá rành công nghệ bởi nó bao gồm nhiều cấp độ, ký hiệu mang ý nghĩa khác nhau. Qua bài viết này Vega Fintech sẽ giải đáp cho bạn những vướng mắc về DFD.

1. Sơ đồ luồng dữ liệu (DFD) là gì?

Sơ đồ DFD - sơ đồ luồng dữ liệu là một mô hình mô phỏng các luồng dữ liệu và tiến trình thực hiện một cách gọn gàng dưới dạng hệ thống cân xứng cả dữ liệu để tối ưu hóa các công đoạn trong khi vận hành.

Tại đây, những thay đổi, lưu trữ, đầu vào và đầu ra dữ liệu được miêu tả chặt chẽ, từ đó có thể hình dung được phạm vị và ranh giới của hệ thống.

Sơ đồ luồng dữ liệu sử dụng phổ biến vào những năm 1970 trong lĩnh vực phát triển phần mềm. Từ đó, sơ đồ luồng dữ liệu được ứng dụng và cải tiến để đáp ứng những hệ thống phức tạp hơn và mang lại hiệu quả cao hơn cho người dùng.

Tìm hiểu cơ bản về luồng dữ liệu DFD

2. Ý nghĩa của DFD

Sơ đồ DFD giúp bạn hình dung được phạm vi và ranh giới của hệ thống dễ dàng và chính xác. Bên cạnh đó còn trợ giúp cho bốn hoạt động là:

- Phân tích: Sơ đồ dùng để theo dõi được sự tương tác của dữ liệu liên quan và dòng chảy từ đầu vào đến đầu ra giúp các chuyên viên định hướng mục tiêu, điều chỉnh kế hoạch.

- Thiết kế: Sơ đồ dùng để vạch ra các kế hoạch, thông tin liên quan đến hệ thống, minh họa các phương án cho phân tích viên khi thiết kế hệ thống mới.

- Biểu đạt: là phương thức giao tiếp đơn giản giữa nhà phân tích dữ liệu với bất kỳ cá nhân nào trong thời gian hình dung luồng dữ liệu ngắn.

- Lưu trữ, theo dõi dòng dữ liệu: Cho phép biểu diễn dữ liệu đầy đủ, ngắn gọn, súc tích từ đầu vào đến đầu ra nhằm cung cấp cái nhìn tổng thể và cơ chế lưu chuyển thông tin trong hệ thống.

Những ý nghĩa quan trọng của DFD

3. Các thành phần trong DFD

Sơ đồ DFD hoàn chỉnh phải đáp ứng đầy đủ 4 thành phần như sau:

Quy trình (Process): thể hiện các hoạt động của hệ thống làm thay đổi dữ liệu đầu vào tạo thành kết quả đầu ra. Một quy trình có nhiều mức độ và chức năng khác nhau được phân tách để thể hiện cách dữ liệu đang được xử lý.

Đơn vị bên ngoài (External Entity): Hệ thống bên ngoài hệ thống chính là tổ chức, khách hàng, ngân hàng… đóng vai trò trao đổi các nguồn thông tin với hệ thống chính.

Kho dữ liệu (Data Store): Nơi lưu trữ các dữ liệu cần thiết được sử dụng sau này và các dữ liệu được tạo ra trong quá trình của hệ thống như bảng biểu, thống kê hàng hóa, biểu mẫu, hóa đơn…

Dòng dữ liệu (Data Flow): Thể hiện bằng hình mũi tên đại diện lộ trình di chuyển của dữ liệu giữa các đơn vị bên ngoài, các đơn vị trong quy trình với kho lưu trữ.

Các giai đoạn chính của sơ đồ dữ liệu

4. Các mức độ phân cấp bậc trong DFD

Tùy vào mục đích sử dụng có các cấp bậc sơ đồ tương ứng như sau:

Sơ đồ ngữ cảnh (DFD cấp 0) cho ra một cái nhìn tổng quát và toàn bộ về hệ thống trong môi trường. Ở mức này, sơ đồ có một tiến trình duy nhất gồm các luồng dữ liệu, các tác nhân giúp người xem nắm bắt một cách nhanh chóng.

Sơ đồ mức 1 (DFD cấp 1): là sơ đồ được phân rã từ sơ đồ ngữ cảnh. Mục đích sơ đồ này là mô tả hệ thống chi tiết hơn, bổ sung những dữ liệu liên quan dể cung cấp cái nhìn chi tiết hơn.

Sơ đồ mức 2 (DFD cấp 2): là sơ đồ được phân rã chi tiết hơn từ sơ đồ mức 1 (DFD cấp 1) kèm với dữ liệu chi tiết hơn và cơ sở dữ liệu bổ sung nhằm xây dựng sơ đồ mô tả chi tiết nhất.

3 cấp độ trong toàn bộ sơ đồ dữ liệu

5. Các bước xây dựng DFD nhanh chóng

Bước 1: Xác định các đầu vào và đầu ra của hệ thống: Đây là tiền đề cho biết quy trình đang ở vị trí nào, mối tương quan ra sao trong hệ thống, tránh việc bị thừa hay chồng chéo dữ liệu, giúp xây dựng được các yếu tố khác một cách tốt nhất để có cái nhìn vĩ mô về hệ thống.

Bước 2: Xây dựng sơ đồ ngữ cảnh (DFD cấp 0): Đã xác định được các đầu vào và đầu ra, dữ liệu chính của hệ thống thì đây là lúc thể hiện quá trình kết nối. Cần phải trình bày được đâu là đầu vào và sau khi đi qua quy trình chính đầu ra là gì. Đây là bước đơn giản nhất nhưng rất quan trọng để phát triển sơ đồ DFD ở những mức tiếp theo.

Bước 3: Mở rộng sơ đồ DFD cấp 0 thành DFD cấp 1: Từ DFD cấp 0 sẽ thêm các luồng và kho dữ liệu, các yếu tố bên ngoài và liên kết với nhau. Chia nhỏ, thêm nhiều những dữ liệu sẽ làm cho sơ đồ trở nên chi tiết và đầy đủ hơn.

Bước 4: Tiếp tục nâng lên sơ đồ lên DFD cấp 2: Tiếp tục chia nhỏ quy trình DFD cấp 1, bổ sung thêm những thành phần và dữ liệu để có một bản chi tiết hơn về hệ thống. Tiếp tục mở rộng thêm tới các DFD cấp cao hơn.

Bước 5: Kiểm tra và xác nhận về độ chính xác của sơ đồ DFD: Kiểm tra lại tất cả thông tin từ đầu tới cuối để không bỏ sót bất kỳ thành phần cần thiết nào. Việc kiểm tra nên thực hiện bởi nhiều người ở nhiều cấp bậc để đánh giá chính xác nhất. Kiểm tra xem sơ đồ có thực sự đủ để các đối tượng liên quan khác hiểu không vì nhiều người có thể cần đến tham khảo nó.

Trên đây là các thông tin chi tiết và tổng quan liên quan đến sơ đồ luồng dữ liệu mà chúng tôi muốn gửi đến bạn tham khảo. Hy vọng từ những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu và vận dụng được sơ đồ một cách tốt nhất.